Swobodny przepływ pracowników w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii

Zgodnie z art. 21 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), każdy obywatel Unii Europejskiej (UE) ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem warunków ustanowionych prawem UE. Swoboda przemieszczania się w UE należy do podstawowych praw obywateli UE.

Swobodny przepływ pracowników, obok swobody przepływu towarów i kapitału oraz swobody świadczenia usług, jest jednym z fundamentów "rynku wewnętrznego" UE.

Zgodnie z art. 45 TFUE swobodny przepływ pracowników opiera się na równym traktowaniu obywateli państw UE w zakresie wynagrodzenia oraz innych warunków pracy i zatrudnienia. Swobodny przepływ pracowników obejmuje również członków rodzin osób migrujących.

Przepisy o swobodnym przepływie pracowników uprawniają do:

  • poszukiwania pracy w innym państwie członkowskim,
  • podejmowania pracy w innym państwie członkowskim bez konieczności uzyskania pozwolenia na pracę,
  • zamieszkania w innym państwie członkowskim ze względu na pracę,
  • pozostania w innym państwie członkowskim nawet po zakończeniu stosunku pracy, o ile spełnione są warunki określone prawem UE,
  • traktowania na równi z obywatelami danego państwa członkowskiego w zakresie dostępu do zatrudnienia, warunków pracy oraz przywilejów socjalnych i podatkowych.

W chwili obecnej osoby posiadające obywatelstwo państwa członkowskiego UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcarii mogą podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.

Należy pamiętać, że każdy obywatel UE, EOG lub Szwajcarii oraz członek jego rodziny niebędący obywatelem tych państw, może przebywać na terytorium Polski do 3 miesięcy, bez konieczności zarejestrowania pobytu. W tym okresie każdy obywatel UE, EOG lub Szwajcarii jest obowiązany posiadać ważny dokument podróży lub inny ważny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo. Członek rodziny niebędący obywatelem tych państw, obowiązany jest posiadać ważny dokument podróży oraz wizę, jeśli jest wymagana.

Jeżeli pobyt na terytorium Polski jest dłuższy niż 3 miesiące to każdy obywatel UE, EOG lub Szwajcarii jest obowiązany zarejestrować swój pobyt, a członek rodziny niebędący obywatelem tych państw jest obowiązany uzyskać kartę pobytu członka rodziny obywatela UE, EOG lub Szwajcarii. Więcej informacji znajdziesz tutaj.

Wsparcie polskich pracodawców  w poszukiwaniu pracowników na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii przez sieci EURES

W celu wspierania mobilności pracowników na terenie państw członkowskich UE, EOG i Szwajcarii Komisja Europejska powołała sieć Europejskich Służb Zatrudnienia – EURES.

EURES to formalna sieć współpracy publicznych służb zatrudnienia (urzędów pracy) oraz innych organizacji regionalnych, krajowych i międzynarodowych z państw członkowskich UE, EOG i Szwajcarii, która za pośrednictwem doradców EURES i asystentów EURES a także innego personelu organizacji partnerskich, świadczy usługi z zakresu unijnego pośrednictwa pracy oraz doradztwa z zakresu unijnej mobilności pracowników, w tym warunków życia i pracy w państwach członkowskich.

W Polsce sieć EURES jest koordynowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej a usługi sieci są świadczone w każdym wojewódzkim i powiatowym urzędzie pracy. Zakres usług na poziomie wojewódzkim jest szerszy niż na poziomie powiatowym.

Sieć EURES oferuje następujące usługi dla polskich pracodawców:

  1. Usługi oferowane przez Europejski Portal Mobilności Zawodowej (portal EURES) www.eures.europa.eu - najważniejszy portal Unii Europejskiej dotyczący mobilności na rynku pracy, oferujący m.in. dostęp do ofert pracy publicznych służb zatrudnienia z państw członkowskich oraz do bazy CV osób zainteresowanych pracą za granicą, takie jak m.in: Pozostałe informacje nt. usług dla pracodawców dostępnych są na portalu EURES znajdziesz tutaj.

    Przewodnik dla pracodawców, którzy chcą rekrutować w Europie znajdziesz w załaczniku do tej strony.
    • Ogłoszenie oferty pracy na portalu EURES. Aby oferta pracy polskiego pracodawcy znalazła się na portalu EURES należy ją zgłosić do powiatowego urzędu pracy i przekazać informację o tym, że pracodawca życzy sobie upowszechniania swojej oferty we wszystkich krajach UE, EOG i Szwajcarii. Wówczas po zarejestrowaniu oferty pracy w systemie teleinformatycznym powiatowego urzędu pracy oferta ta automatycznie zostanie upubliczniona na portalu EURES z odpowiednim oznaczeniem.
    • Dostęp do bazy CV kandydatów zainteresowanych pracą za granicą zarejestrowanych na portalu EURES. Dostęp ten jest możliwy po zarejestrowaniu się na portalu EURES (zakładka „Zarejestruj się w EURES" / „Zarejestruj się jako pracodawca").
  2. Usługi oferowane przez polskie urzędy pracy:
    • Przyjęcie oferty pracy dla obywateli UE, EOG lub Szwajcarii i przekazanie na portal EURES (dostępne w każdym powiatowym urzędzie pracy) oraz przyjmowanie podań o pracę i życiorysów, w przypadku gdy oferta pracy nie zawierała danych identyfikujących pracodawcę, a następnie przekazanie tych dokumentów do pracodawcy.
    • W przypadku gdy pracodawca polski jest szczególnie zainteresowany rekrutacją z wybranego państwa członkowskiego UE, EOG lub Szwajcarii, oferta pracy przekazywana jest do realizacji przez wojewódzki urząd pracy, który przyjmuje ofertę, tłumaczy na język obcy i upowszechnia w wybranym państwie a także przyjmuje podania o pracę i życiorysy, weryfikuje je i przekazuje pracodawcy, w przypadku gdy oferta pracy nie zawierała danych identyfikujących pracodawcę.
    • W przypadku gdy pracodawca polski zgłosi taką potrzebę, wojewódzki urząd pracy może: Powyższe usługi są dostępne w przypadku gdy wojewódzki urząd pracy posiada możliwości ich realizacji.
      • pomagać pracodawcy w prowadzeniu rozmów kwalifikacyjnych z kandydatami z państw członkowskich UE, EOG i Szwajcarii,
      • wspierać pracodawcę w udziale w targach pracy za granicą lub reprezentować pracodawcę na takich targach.
  3. Informacje o wydarzeniach informacyjnych i rekrutacyjnych, w tym międzynarodowych targach pracy za granicą a państwach UE, EOG i Szwajcarii.

    Aktualny kalendarz wydarzeń i targów pracy organizowanych na terenie państw członkowskich UE, EOG i Szwajcarii w ramach EURES i publikowany na portalu EURES znajduje się tutaj.

    Aktualny kalendarz wydarzeń i targów pracy za granicą organizowanych w ramach EURES, w których biorą udział polscy doradcy EURES znajduje się tutaj.
  4. Usługi informacyjne i doradztwo w zakresie międzynarodowej mobilności pracowników (dostępne w wojewódzkich urzędach pracy oraz na stronie www.eures.praca.gov.pl)

Kontakty do polskich doradców EURES i asystentów EURES w wojewódzkich urzędach pracy znajdziesz tutaj.

Podstawowych informacji udzieli również odpowiedni pośrednik pracy w każdym powiatowym urzędzie pracy.

Więcej informacji dostępnych jest na stronie www.eures.praca.gov.pl oraz na portalu EURES www.eures.europa.eu.

 

Zatrudnienie obywateli państw trzecich w Polsce

Przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców w Polsce reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach oraz rozporządzenia wykonawcze.

Warunkiem powierzenia pracy cudzoziemcowi w Polsce jest uzyskanie odpowiedniego zezwolenia oraz legalny pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. O zezwolenie na pracę występuje pracodawca do właściwego wojewody, a o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę (od 1 maja 2014 r.) - cudzoziemiec przebywający już legalnie na terytorium Polski. 
Więcej na temat zezwolenia na pracę.
Więcej na temat uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.

Zezwolenia na pracę w Polsce nie muszą posiadać m.in. członkowie rodzin obywateli państw UE/EOG i Szwajcarii, cudzoziemcy, którym udzielono ochrony na terytorium RP (np. status uchodźcy, pobyt tolerowany), osoby posiadające Kartę Polaka, nauczyciele języków obcych w instytucjach należących do systemu oświaty, absolwenci polskich szkół ponadgimnazjalnych i stacjonarnych studiów wyższych oraz  studenci i i doktoranci odbywający studia w Polsce.

Ważny wyjątek od zasady, że warunkiem legalnego wykonywania pracy przez cudzoziemca jest zezwolenie na pracę, obejmuje obywateli 6 krajów: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy, wykonujących pracę przez 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy , którzy posiadają oświadczenie o zamiarze powierzenia im pracy, zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy. 
Więcej na temat zasad powierzania pracy cudzoziemcom na podstawie oświadczenia, czyli o tzw. procedurze uproszczonej.
Więcej szczegółów na temat pracy cudzoziemców bez zezwolenia.
Zobacz też "Obowiazki pracodawcy".  
 

Podstawa prawna

 

Kiedy cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na podstawie zezwolenia na pracę?

Aby cudzoziemiec mógł wykonywać pracę w Polsce na podstawie zezwolenia na pracę, musi posiadać tytuł pobytowy, z którym może wiązać się uprawnienie do wykonywania pracy w Polsce; o tytuł pobytowy ubiega się sam cudzoziemiec.

Cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pracę są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Polski, jeżeli przybywają w Polsce:

  • na podstawie wizy, z wyjątkiem wizy, wydanej w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 1, 22 lub 23 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
  • na podstawie art. . 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku był uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej
  • na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, z wyjątkiem zezwolenia udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub
  • na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen lub
  • na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen lub
  • w ramach ruchu bezwizowego.

Uwaga: Pracodawca zamierzający zatrudnić lub zatrudniający cudzoziemca ma obowiązek sprawdzenia, czy posiada on ważny dokument uprawniający do pobytu Polsce, zrobienia kopii tego dokumentu i przechowywania jej przez okres zatrudnienia cudzoziemca. Obowiązki te dotyczą każdej formy zatrudnienia, zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło). Dokumentem uprawniającym do pobytu na terytorium Polski może być ważna wiza (np. wiza krajowa (symbol D) lub wiza Schengen (symbol C) lub zezwolenie pobytowe (i wydana na jego podstawie karta pobytu. Pracodawca powinien upewnić się także, że tytuł pobytowy cudzoziemca uprawnia go do podejmowania pracy na terytorium  RP. Nie wszystkie dokumenty pobytowe uprawniają do wykonywania pracy w Polsce (m.in. wiza turystyczna, tranzytowa, wydana w związku z korzystaniem z ochrony czasowej oraz wiza wydana w związku z przejazdem ze względów humanitarnych, interes państwa bądź zobowiązania międzynarodowe).

Niedopełnienie tych obowiązków pracodawcy powoduje, że wykonywanie pracy przez cudzoziemca pracy uznaje się za nielegalne, co wiąże się istotnymi sankcjami. Więcej o obowiązkach pracodawcy i sankcjach za ich niedopełnienie.

Jak uzyskać zezwolenie na pracę cudzoziemca?

Zezwolenia na pracę są wydawane przez wojewodów na wniosek pracodawcy. Zezwolenie określa podmiot powierzający wykonywanie pracy przez cudzoziemca, stanowisko lub rodzaj pracy wykonywanej przez cudzoziemca, najniższe wynagrodzenie, które może otrzymywać cudzoziemiec na danym stanowisku, wymiar czasu pracy oraz okres ważności zezwolenia. Wniosek o wydanie zezwolenia składa się w postaci formularza oraz dołącza do niego określone dokumenty. Istnieje 5 rodzajów zezwoleń na pracę(A,B,C,D,E). Procedury i kryteria wydawania zezwoleń różnią się w zależności od typu zezwolenia.

Zezwolenie na pracę nie zostanie wydane, jeżeli pracodawca był wielokrotnie uznany za winnego nielegalnego zatrudniania cudzoziemców, bądź został skazany za handel ludźmi lub poważne naruszenie prawa w kwestii zatrudniania cudzoziemców. Zezwolenie na pracę nie zostanie wydane także, jeżeli dane osobowe cudzoziemca zostały umieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP jest niepożądany.

W przypadku zezwolenia typu A:

Typ A - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba znajduje się na terenie RP.

Pracodawca co do zasady musi uzyskać informację starosty o lokalnym rynku pracy, która potwierdza brak możliwości zrealizowania jego potrzeb kadrowych w oparciu o rejestry osób bezrobotnych i poszukujących pracy (tzw. test rynku pracy). W tym celu należy zgłosić ofertę pracy do urzędu pracy. Oferta nie powinna zawierać wymagań wyższych niż normalnie wymagane dla określonej pozycji (np. znajomość języka obcego w przypadku gdy nie jest to konieczne na danym stanowisku). W przypadku braku zarejestrowanych bezrobotnych o odpowiednich kwalifikacjach, PUP wydaje w ciągu 14 dni od zgłoszenia oferty odpowiednią informację. W przypadku odnalezienia potencjalnie zainteresowanych bezrobotnych lub szukających pracy, PUP organizuje między nimi rekrutację i informacja o możliwości zapełnienia wakatu wydawana jest w ciągu trzech tygodni. Informacja z PUPu zawiera opinię na temat porównywalności proponowanego wynagrodzenia z poziomem zarobków na lokalnym rynku pracy.

Niezależnie od sytuacji na rynku pracy wymagane jest, aby zagraniczny pracownik otrzymywał wynagrodzenie nie niższe niż płace pracowników lokalnych na porównywalnym stanowisku.

Zezwolenie typu A wydawane jest na okres do 3 lat, jednak okres ten może być skrócony, według kryteriów określonych w lokalnych uregulowaniach, tj. wydawanych przez wojewodę tzw. kryteriach wojewódzkich.

W niektórych sytuacjach uzyskanie ww. informacji starosty nie jest wymagane. Dotyczy to m.in.:

  • przedłużenia zezwolenia na pracę dla tego samego cudzoziemca na tym samym stanowisku,
  • stanowisk lub zawodów określonych w tzw. kryteriach wojewódzkich wydawanych przez wojewodę,
  • obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy wykonujących prace pielęgnacyjno-opiekuńcze lub jako pomoc domowa,
  • obywateli ww. 6 krajów, którzy do tej pory pracowali na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy przez przynajmniej 3 miesiące,
  • trenerów lub sportowców wykonujących pracę na rzecz klubu sportowego.

W przypadku zezwolenia typu B:

Typ B - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców

W celu zatrudnienia cudzoziemca jako członka zarządu, firma musi wykazać poprzez odpowiednie dokumenty, że przynosi ona odpowiedni dochód (poziom rocznych dochodów powinien przekraczać 12stokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) oraz kreuje miejsca pracy (zatrudnia od co najmniej roku przynajmniej dwie osoby nie potrzebujące zezwolenia na pracę). Jeśli nie spełnia tych warunków powinien wykazać posiadanie środków, lub prowadzenie działań pozwalających na spełnienie ich w przyszłość – w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.

Zezwolenie typu B wydawane jest na standardowy okres (do 3 lat), ale członkowie zarządów przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 25 osób mogą starać się o wydanie zezwolenia na okres do 5 lat.

W przypadku zezwoleń typu C, D i E:

Typ C - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego z tym pracodawcą zagranicznym, na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym;

Typ D - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, nie posiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa)

Typ E - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu, niż wskazany przy zezwoleniach typu B, C i D

Pracownicy delegowani muszą mieć zapewnione warunki zatrudnienia nie gorsze niż określone w polskim ustawodawstwie pracy w sferach takich jak czas pracy, nadgodziny, płaca minimalna, BHP, prawa rodzicielskie itp.

Ponadto, obywatele państw trzecich delegowani do Polski powinni otrzymywać wynagrodzenie na poziomie nie niższym niż 70 procent średniej płacy w regionie w którym spodziewane jest wykonywanie przez nich pracy.

Pracodawca zagraniczny zobligowany jest do wyznaczenia przedstawiciela w Polsce, który gromadzi podstawowe dokumenty związane z zatrudnieniem, umożliwiające sprawdzenie, czy ww. warunki zostały spełnione (ewidencja czasu pracy, umowy, dowody płatności itp.)

W przypadku usług eksportowych (typ D) aplikujący musi dostarczyć szczegółowe informacje na temat umowy.

Zagraniczny pracodawca może złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na pracę bezpośrednio, bądź poprzez swój oddział lub wyznaczonego przedstawiciela.

Formularze wniosków o wydanie zezwolenia na pracę do pobrania oraz wykaz dokumentów jakie należy dołączyć do każdego rodzaju wniosku na pracę znajdziesz m.in. na stronie Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego.

Przedłużenie zezwolenia

Ważność zezwolenia na pracę może zostać przedłużona pod warunkiem złożenia odpowiedniego wniosku nie później niż miesiąc przed wygaśnięciem zezwolenia. W przypadku zezwoleń typu A informacja o lokalnym rynku pracy nie jest potrzebna jeśli pozycja/zawód pracownika pozostają niezmienione.

Opłaty za wydanie zezwolenia na pracę

Zezwolenie na pracę na okres nie dłuższy niż 3 miesiące: 50 zł Zezwolenie na pracę na okres przekraczający 3 miesiące: 100 zł Zezwolenie dla pracowników delegowanych w ramach świadczenia usług: 200 zł Przedłużenie zezwolenia: 50% opłaty za wydanie.

Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę

Od 1 maja 2014 r. możliwe jest również zatrudnienie cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Wniosek o takie zezwolenie składa cudzoziemiec przebywający już legalnie na terytorium Polski. Co do zasady, cudzoziemiec powinien dołączyć do wniosku informację starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy, którą wcześniej ten pracodawca uzyskał i przekazał cudzoziemcowi. Więcej na temat uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.

Kategorie cudzoziemców, którzy mogą wykonywać w Polsce pracę w Polsce bez zezwolenia

Cudzoziemiec może wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, jeżeli:

  1. posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej;
  2. udzielono mu ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej;
  3. posiada zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej;
  4. posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Rzeczypospolitej Polskiej;
  5. posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;
  6. posiada zgodę na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej;
  7. korzysta z ochrony czasowej w Rzeczypospolitej Polskiej;
  8. jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
  9. jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej;
  10. jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi;
  11. jest członkiem rodziny cudzoziemca, o którym mowa w pkt 8-10, lub jest zstępnym małżonka tego cudzoziemca, w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu tego cudzoziemca lub jego małżonka lub jest wstępnym tego cudzoziemca lub jego małżonka, pozostającym na utrzymaniu tego cudzoziemca lub jego małżonka;
  12. jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2-3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043, z późn. zm.;
  13. posiada w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 144, art. 151 ust. 1 lub 2, art. 158 ust. 2 pkt 1 lub 2, art. 161 ust. 2, art. 176 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
  14. jest małżonkiem obywatela polskiego lub cudzoziemca, o którym mowa w pkt 1 i ust. 1 pkt 1–6, posiadającym zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone w związku z zawarciem związku małżeńskiego;
  15. jest zstępnym, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 8 lit. b, obywatela polskiego lub cudzoziemca, o którym mowa w pkt 1 i 2 oraz ust. 1 pkt 1–6, posiadającym zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  16. posiada zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone na podstawie art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
  17. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku był zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na podstawie pkt 1–4;
  18. posiada ważną Kartę Polaka;
  19. ubiega się o nadanie statusu uchodźcy lub jest małżonkiem, w imieniu którego został złożony wniosek o nadanie statusu uchodźcy, pod warunkiem posiadania zaświadczenia wydanego na podstawie art. 36 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  20. jest uprawniony do przebywania i wykonywania pracy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależącego do Unii Europejskiej lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz jest zatrudniony przez pracodawcę mającego siedzibę na terytorium tego państwa oraz czasowo delegowany przez tego pracodawcę w celu świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  21. w stosunku do którego umowy międzynarodowe lub odrębne przepisy dopuszczają wykonywanie pracy bez konieczności wykonywania zezwolenia;
  22. należy do jednej z kategorii cudzoziemców zwolnionych z wymogu uzyskania zezwolenia na pracę rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U.  poz. 588), co obejmuje cudzoziemców: 
    1. prowadzących szkolenia, biorących udział w stażach zawodowych, pełniących funkcję doradczą, nadzorczą lub wymagającą szczególnych kwalifikacji i umiejętności w programach realizowanych w ramach działań Unii Europejskiej lub innych międzynarodowych programach pomocowych, także w oparciu o pożyczki zaciągnięte przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej;
    2. będących nauczycielami języków obcych, którzy wykonują pracę w przedszkolach, szkołach, placówkach, ośrodkach, zakładach kształcenia nauczycieli lub kolegiach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, lub w Ochotniczych Hufcach Pracy;
    3. będących członkami sił zbrojnych lub personelu cywilnego, którzy wykonują pracę w międzynarodowych strukturach wojskowych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub będących cudzoziemcami delegowanymi do wdrażania programów zbrojeniowych realizowanych na podstawie umów, których Rzeczpospolita Polska jest stroną;
    4. będących stałymi korespondentami zagranicznych środków masowego przekazu, którym została przyznana, na wniosek redaktora naczelnego zagranicznej redakcji lub agencji, akredytacja ministra właściwego do spraw zagranicznych, jednak tylko w zakresie zawodowej działalności dziennikarskiej wykonywanej na rzecz tej redakcji lub agencji;
    5. wykonujących indywidualnie lub w zespołach usługi artystyczne trwające do 30 dni w roku kalendarzowym;
    6. wygłaszających, do 30 dni w roku kalendarzowym, okazjonalne wykłady, referaty lub prezentacje o szczególnej wartości naukowej lub artystycznej;
    7. będących sportowcami wykonującymi, do 30 dni w roku kalendarzowym, pracę dla podmiotu mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z zawodami sportowymi;
    8. wykonujących pracę w związku z wydarzeniami sportowymi rangi międzynarodowej, skierowanych przez odpowiednią międzynarodową organizację sportową;
    9. będących duchownymi, członkami zakonów lub innymi osobami, którzy wykonują pracę w związku z pełnioną funkcją religijną, w kościołach i związkach wyznaniowych oraz krajowych organizacjach międzykościelnych, których status uregulowany jest umową międzynarodową, przepisami o stosunku Państwa do kościoła lub innego związku wyznaniowego, lub które działają na podstawie wpisu do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, ich osobach prawnych lub jednostkach organizacyjnych, a także którzy wykonują pracę w ramach pełnienia funkcji religijnej w innych podmiotach, na podstawie skierowania przez właściwy organ kościoła lub innego związku wyznaniowego albo jego osoby prawnej;
    10. będących studentami studiów stacjonarnych odbywanych w Rzeczypospolitej Polskiej lub uczestnikami stacjonarnych studiów doktoranckich odbywanych w Rzeczypospolitej Polskiej;
    11. będących studentami, którzy wykonują pracę w ramach staży zawodowych, do których odbywania kierują organizacje będące członkami międzynarodowych zrzeszeń studentów;
    12. będących studentami, którzy wykonują pracę w ramach współpracy publicznych służb zatrudnienia i ich zagranicznych partnerów, jeżeli potrzeba powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy jest potwierdzona przez właściwy organ zatrudnienia;
    13. będących studentami szkół wyższych lub uczniami szkół zawodowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej lub Konfederacji Szwajcarskiej, którzy wykonują pracę w ramach praktyk zawodowych przewidzianych regulaminem studiów lub programem nauczania, pod warunkiem uzyskania skierowania na taką praktykę ze szkoły wyższej lub zawodowej;
    14. uczestniczących w programach wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programach pomocy humanitarnej lub rozwojowej lub programach wakacyjnej pracy studentów, zorganizowanych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy;
    15. będących absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych, stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na polskich uczelniach, w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawczych działających na podstawie przepisów o instytutach badawczych;
    16. wykonujących pracę jako pracownicy naukowi w podmiotach, o których mowa w przepisach o instytutach badawczych;
    17. delegowanych przez pracodawcę zagranicznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zachowują oni miejsce stałego pobytu za granicą, na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, w celu:
      1. wykonywania prac montażowych, konserwacyjnych lub naprawy, dostarczonych kompletnych technologicznie urządzeń, konstrukcji, maszyn lub innego sprzętu, jeżeli pracodawca zagraniczny jest ich producentem,
      2. dokonania odbioru zamówionych urządzeń, maszyn, innego sprzętu lub części, wykonanych przez przedsiębiorcę polskiego,
      3. przeszkolenia pracowników pracodawcy polskiego będącego odbiorcą urządzeń, konstrukcji, maszyn lub innego sprzętu, o których mowa w lit. a, w zakresie jego obsługi lub użytkowania,
      4. montażu i demontażu stoisk targowych, jak i opieki nad nimi, jeżeli wystawcą jest pracodawca zagraniczny, który deleguje ich w tym celu;
    18. wykonujących pracę na rzecz posłów do Parlamentu Europejskiego w związku z pełnioną funkcją;
    19. uprawnionych na zasadach określonych w aktach prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r. (Dz. Urz. WE L 217 z 29.12.1964, str. 3685; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 11, t. 11, str. 10);
    20. będących obywatelami Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, wykonującymi pracę przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby podmiotów powierzających im wykonywanie pracy, jeżeli przed podjęciem przez cudzoziemca pracy powiatowy urząd pracy, właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego lub siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, zarejestrował pisemne oświadczenie tego podmiotu o zamiarze powierzenia wykonywania pracy temu cudzoziemcowi, określające nazwę zawodu, miejsce wykonywania pracy, datę rozpoczęcia i okres wykonywania pracy, rodzaj umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy oraz wysokość wynagrodzenia brutto za pracę, informujące o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek pracy oraz o zapoznaniu się z przepisami związanymi z pobytem i pracą cudzoziemców, a praca ta wykonywana jest na podstawie pisemnej umowy na warunkach określonych w oświadczeniu.

 

Powierzenie pracy na podstawie oświadczenia

Co to jest procedura uproszczona?

Procedura uproszczona, nazywana także "procedurą oświadczeniową" pozwala obywatelowi jednego z 6 państw: Republiki Armenii, Republiki Białoruś, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy wykonywać pracę w Polsce przez 6 miesięcy w okresie 12 następujących po sobie miesięcy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Warunkiem skorzystania z procedury uproszczonej jest zarejestrowanie przez powiatowy urząd pracy oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi, oraz posiadanie przez cudzoziemca dokumentu potwierdzającego tytuł pobytowy w RP, z którym może wiązać się uprawnienie do wykonywania pracy na terytorium RP.

Ze względu na minimum formalności i niskie koszty (rejestracja oświadczenia jest bezpłatna), procedura ta jest bardzo popularna w Polsce zarówno wśród pracodawców, jak i cudzoziemców podejmujących pracę.

Jak zatrudnić cudzoziemca na podstawie oświadczenia?

  • Pracodawca mający zamiar zatrudnić cudzoziemca z jednego z 6 wymienionych krajów czytelnie wypełnia oświadczenie;
  • Pracodawca osobiście rejestruje oświadczenie w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce pobytu stałego lub siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy;
  • Pracodawca bezzwłocznie przekazuje oryginał oświadczenia cudzoziemcowi. Oryginał zarejestrowanego oświadczenia jest podstawą do uzyskania przez cudzoziemca w konsulacie wizy pobytowej w celu wykonywania pracy  lub jeżeli legalnie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odpowiedniego zezwolenia pobytowego i wydanej na jego podstawie karty pobytu;
  • Cudzoziemiec, który posiada zarejestrowane oświadczenie, tytuł pobytowy z którym może wiązać się uprawnienie do podejmowania pracy oraz pisemną umowę może podjąć pracę na rzecz polskiego podmiotu.

Wskazówki dot. prawidłowej rejestracji oświadczeń

  • Rekomendowany przez MPiPS druk oświadczenia wraz z pouczeniem. Zaleca się, by  oświadczenie i pouczenie były wydrukowane na obydwu stronach tej samej kartki. Można także wypełnić formularz elektronicznie (tzw. e-oświadczenie, do znalezienia  tutaj ) Po wypełnieniu także należy go  wydrukować;
  • Oświadczenie należy wypełnić czytelnie;
  • Wypełniając oświadczenie należy wpisać m.in.: dane pracodawcy, dane cudzoziemca, którego zamierza się zatrudnić, datę rozpoczęcia  i okres wykonywania pracy, rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy,  wysokość wynagrodzenia brutto, zawód i miejsce wykonywania pracy;
  • W przypadku umowy o pracę, oferowane wynagrodzenie nie może być niższe niż określona ustawowo (corocznie)  płaca minimalna. Obecnie wynosi ona 1.850,00 zł brutto
  • Okres wykonywania pracy przez cudzoziemca nie może przekraczać 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, ale okres dopuszczalnego zatrudnienia nie musi być wykorzystywany w sposób ciągły. Ważne, by łączny okres pracy wykonywanej np. w kilku krótszych okresach nie przekroczył 6 miesięcy w ciągu 12. Wypełniając oświadczenie pracodawca musi określić przewidywaną datę rozpoczęcia i zakończenia pracy przez cudzoziemca. Jeżeli trudno podać precyzyjną datę, należy podać przybliżoną. Z różnych przyczyn  może się zdarzyć, ze powstanie potrzeba wykonywania pracy np. po upływie okresu wskazanego na oświadczeniu. Jeżeli okresy rzeczywistego wykonywania pracy przez cudzoziemca nie przekroczyły łącznie 6 miesięcy, wtedy istnieje możliwość zarejestrowania kolejnego oświadczenia;
  • Jeżeli pracodawcy zależy, by pracownik podjął pracę terminowo, co może mieć szczególne znaczenie przy pracach sezonowych  w rolnictwie, oświadczenie należy zarejestrować z odpowiednim wyprzedzeniem (co pozwoli oszczędzić czas i pieniądze). Jeżeli cudzoziemiec przebywa poza Polską, należy wziąć pod uwagę m.in. czas związany z dostarczeniem mu oryginału oświadczenia oraz  trwaniem procedury wizowej. Z danych przekazanych przez MSZ wynika, że czas oczekiwania na wizę może nawet przekraczać   2 m-ce (dotyczy zwłaszcza cudzoziemców ubiegających się o wizę na terytorium Zachodniej Ukrainy);
  • Po wypełnieniu oświadczenia i zapoznaniu się z pouczeniem należy podpisać druk na obydwu stronach;
  • Po podpisaniu oświadczenia należy zrobić kopię, obydwa egzemplarze zanieść do powiatowego urzędu pracy, a oryginał z adnotacją potwierdzającą rejestrację przekazać cudzoziemcowi;
  • Podczas związanej z rejestracją wizyty w PUP pracodawca może zostać poproszony o przedstawienie danych pozwalających na stwierdzenie  tożsamości swojej lub podmiotu, w ramach którego występuje (np. wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, w przypadku spółek prawa handlowego lub Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, jeśli prowadzi działalność gospodarczą), zaświadczenia o podleganiu ubezpieczeniu w KRUS (jeśli prowadzi działalność rolniczą) lub dowodu osobistego (w przypadku, gdy chodzi o osobę, która nie prowadzi żadnej działalności. Pracodawca może być również poproszony o przedstawienie dodatkowych dokumentów uprawdopodobniających zamiar powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi.

Ulotka - Jak zatrudnić cudzoziemca?

Obowiązki pracodawcy

Zatrudnienie cudzoziemca związane jest z szeregiem obowiązków. Ich przestrzeganie jest istotną częścią regulacji dotyczących zezwoleń na pracę.

Pracodawca zamierzający powierzyć pracę cudzoziemcowi ma obowiązek przede wszystkim:

  • sprawdzić (przed powierzeniem pracy!) czy cudzoziemiec posiada ważny dokument uprawniający do pobytu w Polsce, zrobić kopię tego dokumentu i przechowywać go przez cały okres zatrudniania cudzoziemca. Dokumentem uprawniającym do pobytu na terytorium Polski może być ważna wiza (np. wiza krajowa (symbol D) lub wiza Schengen (symbol C) lub zezwolenie pobytowe (i wydana na jego podstawie karta pobytu). Informacje w sprawie wzorów dokumentów uprawniających do pobytu na terytorium RP można znaleźć tutaj Pracodawcom powierzającym wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnych dokumentów grożą dotkliwe sankcje.
  • upewnić się, że z tytułem pobytowym cudzoziemca może wiązać się uprawnienie do podejmowania pracy na terytorium RP. Dokumenty takie, jak np.  wiza turystyczna, tranzytowa, wydana w związku z korzystaniem z ochrony czasowej oraz wiza wydana w związku z przejazdem ze względów humanitarnych, interes państwa bądź zobowiązania międzynarodowe nie są odpowiednie do podejmowania pracy na terytorium RP.
  • podpisać umowę z cudzoziemcem. Bez względu na jej rodzaj, musi to być umowa w formie pisemnej. Pamiętaj, że rodzaj umowy powinien być dostosowany do charakteru pracy. Zawarcie  umowy o dzieło nie może być sposobem na obejście przepisów kodeksu pracy czy zmniejszenie kosztów zatrudnienia cudzoziemca.  Zawarcie umowy cywilnoprawnej w warunkach, kiedy powinna być  zawarta umowa o pracę stanowi naruszenie przepisów prawa pracy i jest karane grzywną.

Ulotka - Skutki powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Podstawa prawna:


Należy pamiętać także , że pracodawca zatrudniający cudzoziemca ma wobec niego takie same obowiązki jak wobec obywatela polskiego w zakresie:

  • zgłoszenia w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia pracy  do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego  oraz comiesięcznego terminowego odprowadzania do ZUS składek odpowiedniej wysokości
  • obliczania, pobierania i wypłacania zaliczek na podatek dochodowy;
  • przestrzegania przepisów Kodeksu Pracy. Żaden pracownik, niezależnie od obywatelstwa, nie może być dyskryminowany w miejscu pracy!

 

Ważne kontakty i linki

Wydziały Spraw Cudzoziemców oraz Wydziały Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Urzędach Wojewódzkich

Śląski Urząd Wojewódzki Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców
ul. Jagiellońska 25
40-032 Katowice
tel. (32) 207 73 28
www.katowice.uw.gov.pl
 

Inne źródła informacji na temat zatrudnienia cudzoziemców użyteczne zarówno dla cudzoziemców jak i dla pracodawców

  • Państwowa Inspekcja Pracy – udziela bezpłatnych porad i informacji z zakresu prawa pracy i legalności zatrudnienia, rozpatruje skargi pracowników na nieprzestrzeganie przez pracodawców przepisów prawa pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz nielegalne zatrudnienie. Adresy i telefony okręgowych inspektoratów pracy (w każdym mieście wojewódzkim) oraz oddziałów terenowych (w innych większych miastach) można znaleźć na stronie internetowej www.pip.gov.pl.
     
  • Informacje na temat pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce Urzędu do Spraw Cudzoziemców (m.in. w języku rosyjskim, ukraińskim, angielskim i chińskim).
    www.cudzoziemcy.gov.pl
     
  • Informacje na temat pracy i pobytu cudzoziemców w Polsce dla cudzoziemców Międzynarodowej Organizacji do Spraw Migracji IOM (w jęz. m.in. rosyjskim i ukraińskim).
    www.migrant.info.pl,  http://www.aplikacja.migrant.info.pl/
    infolinia (22) 490 20 44 (od poniedziałku do piątku w godzinach od 9.00 do 17.00)
  • Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
    www.interwencjaprawna.pl
    bezpłatne poradnictwo dla cudzoziemców:
    infolinia (22) 629 56 91
     
  • Helsińska Fundacja Praw Człowieka
    www.hfhr.org.pl
    pomoc prawna dla migrantów:
    tel.: (22) 556 44 66
     
  • Fundacja Rozwoju "Oprócz Granic"
    www.frog.org.pl
    bezpłatne poradnictwo dla cudzoziemców:
    tel.: +48 22 403 78 72
    email: info@frog.org.pl
     
  • Fundacja "Ocalenie"
    www.ocalenie.org.pl
    tel.: +48 22 828 04 50
     
  • Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć
    www.pomoc.prawna.org
    bezpłatne poradnictwo dla cudzoziemców:
    tel.: +48 12 633 72 23
    email: porady@pomocprawna.org

 

 

Więcej informacji uzyskają Państwo w siedzibie tut. Urzędu, Referat Pośrednictwa Pracy i Poradnictwa Zawodowego, pokój nr 17 lub pod nr tel. (32) 223-25-81

Powrót

Pokaż komentarz

Załączniki

  • Brak załączników w dokumencie.

Metryka dokumentu

ukryj
Tytuł dokumentu:Zatrudnienie cudzoziemców na terytorium Polski
Podmiot udostępniający informację:
Informację opublikował:Admin Admin
Data publikacji:15.10.2009 10:34
Informację aktualizował:Arkadiusz Mastalerczuk
Data aktualizacji:03.03.2016 10:23